Kako tješiti dijete u nama?
U procesu zalječenja djeteta ključno je postati svjestan osjećaja koje tlačimo ili kojih nismo svjesni. Držimo se položaja žrtve i nismo svijesti svoje cjelovitosti, ne osjećamo se živo.Uz rad na sebi možemo ponovo krenuti osjećati potisnute emocije. Pod pretpostavkom, da su one jako bolne, ih izbjegavamo, no paradoksalno, kad dođemo s njima u kontakt i kad ih ponovo upoznamo, možemo početi u njima i uživati unatoč tome da su još uvijek – bolne. No, bar se osjećamo živo i cjelovito.
Da bi se osoba lakše nosila sa nezadovoljenim potrebama u djetinjstvu sklona je ograničiti se samo na OVISNO JA. S tim ograničavamo mogućnosti osjećaja cijelog dodatnog spektra osjećaja, jer jednostavno ti osjećaji su bili na neki način zabranjeni ili nedopušteni. S upoznavanjem pravog ja se tek možemo krenuti razvijati mentalno, emocionalno i duhovno i tek kad dosegnem tu duhovnu razinu, možemo biti intimniji s drugima i više dijeliti bolne sadržaje i emocije.
DIJELJENJE EMOCIJA
Ovo može biti sklizak teren, ako dijelimo emocije sa “pogrešnim” ljudima, može biti rezultat puno bolniji no što već je. Ako dijelimo s nekim tko nije povjerljiv, tjera nas da promijenimo svoje osjećaje, nas ne podržava, postoji mogućnost da ćemo biti odbijeni, postoji mogućnost da ćemo biti izdani…
KAKO ODLUČITI KOME SE PROVJETRITI I KOME NE?
Tehnikom podjeli-provjeri-podjeli. Ako nešto želimo podijeliti, to podijelimo ali u jakom malom obujmu, ponudimo samo mali komadić problema koji imamo i provjeravamo odaziv. I onda ako imamo osjećaj da nas se ne sluša, ako pokušavaju opovrći naše osjećaje ili nas odbijaju ili izdaju oni nisu povjerljivi. Ako smo pak saslušani, ako nam se pruža podrška, tada možemo dijeliti više.
S većom svjesnošću promatranja svojih osjećaja, otkrivamo jedan ljekovit princip, a to je da mi nismo isto kao naši osjećaji. Iako su ključni za našu živost mi ih istovremeno možemo samo promatrati. Oni nas niti preuzimanju niti nama vladaju. I tek u toj točci prihvaćanja, možemo krenut s narednim korakom u procesu a to je preoblikovanje naših osjećaja.
PREOBLIKOVANJE NAŠIH OSJEĆAJA
Svaki osjećaj ima svoju suprotnost i tek kad postanemo svjesni svih bolnih i negativnih osjećaja i nakon što ih proživimo i otpustimo možemo ih preoblikovati u osjećaje radosti.
Naši osjećaji rade suglasno s našom voljom i umom te nam pomažu da živimo i razvijamo se. Ako ih blokiramo također blokiramo tok ka njihovom prirodnom okončanju (svaka emocija ima svoj početak i kraj). I zato blokirani osjećaji mogu izazvati tjeskobu i bolest. Ako ih razradimo, suprotno tome, bit ćemo zdraviji i postići spokoj i unutarnji mir. I u svemu tome je ključno dati si vremena. Bolnih osjećaja se rješavamo kroz te iste bolne osjećaje, i zato je potrebno vrijeme.
Naši osjećaji su dio ključne pokretačke sile u našem razvoju a to je žalovanje. Kada izgubimo nešto što vidimo kao dragocjeno, moramo to prežaliti.
KAKO PREBOLJETI GUBITAK
Gubitak doživljavamo kada smo lišeni nečega odnosno moramo biti bez nečega što smo trebali, željeli ili očekivali. Manji gubici ili manje traume su uobičajene. Ipak svi naši gubici izazivaju neke vrste boli i koja je potrebna, da nešto prebolimo, da raziđemo gubitak, da ga razradimo i pustimo iza sebe. I za to treba vremena i ljudi koji nam daju podršku u tome.
OPASNOST NEPREBOLJENOG GUBITKA
Svaki gubitak u nama pokreče energiju koje se moramo riješiti. Ako to ne učinimo stres postaje kroničan. To je stanje kroničnog šoka. Ako se toga ne oslobodimo, kronični stres će se uskladištiti u nama poput kronične tjeskobe, napetosti, straha ili nervoze, ljutnje, tuge, praznine, poteškoće u spavanju pa do potpunih mentalnih blokada i fizičkih bolesti ili tz. “prisilnih radnji”, gdje se čini kao da nas nešto tjera raditi stvari koje nisu dobre za nas.
Najprije je potrebno prepoznati svoje gubitke, zatim ih možemo početi iznova proživljavati i konačno ih prelazili i preboljeti, umjesto ih zaobilaziti.
POČETAK ŽALOVANJA
- Prepoznavanje naših gubitaka
- Prepoznavanje naših potreba
- Prepoznavanje naših osjećaja i njihovo dijeljenje s nekim
- Rad na ključnim pitanjima
- Rad na planu i programu oporavka
PREPOZNAVANJE NAŠIH GUBITAKA
Važna osoba – bliska ili duboka veza: Rastanak, razvod, odbijanje, nevjera, napuštanje, smrt, abortus, bolest, preseljenje, djeca koja napuštaju dom i slično.
Dio naše osobnosti – tjelesni izgled, bolest, nesretni slučaj, gubitak funkcije, gubitak kontrole, samopoštovanja, nezavisnosti, ego, očekivanja, stil života, potrebe, kulturni šok, promjena posla i slično.
Djetinjstvo – zdravi odgoj, ispunjavanje potreba, zdrav razvoj po fazama, predmeti tranzicije (dekica, igračka…), rođenje ili gubitak novorođenčeta ili drugog člana obitelji, tjelesne promjene (pubertet), prijetnje gubitkom, rastankom ili razvodom i slično.
Razvojni problemi odraslih – Tranzicije, uključujući život u srednjoj dobi
Vanjski predmeti – novac, imovina, predmeti opće upotrebe i slično…
Gubitak je dakle univerzalno iskustvo, pa ipak, on je uvijek prijetnja našem samopoštovanju. Gubitak se uistinu javlja uvijek kad se nanese udarac našem samopoštovanju. Dok se gubitak javlja odvojeno i diskretno, žalost koja uslijedi probudi nepreboljene gubitke. Prisjetiti se na stare gubitke znači strah pred novog budućeg gubitka. Prošli gubici i rastanci utječu na sadašnje gubitke, rastanke i veze. A sve to opet nosi strah od budućih gubitaka i sumnju u našu sposobnost da sklopimo nove veze.
FAZE ŽALJENJA
Akutna žalost ima neki svoj uobičajeni tok, počinjući sa šokom, tjeskobom i ljutnjom, napredujući kroz bol i očaj te završava pozitivnim ili negativnim stavom zavisi o uvjetima vezanim za gubitak i mogućnost osobe da preboli.
Faza1. Šok, uzbuna, nijekanje
Faza2. Akutna žalost koja se sastoji od fizičkog i psihološkog bola, kontradiktornih reakcija (malo voliš malo mrziš), preispitivanja (potreba da se govori o tome, zaokupljenost mislima o gubitku…), plač, ljutnja, krivnja, poistovjećivanje sa značajkama izgubljene osobe, regresija prema ponašanjima i osjećajima iz ranijih gubitaka, onda ide bespomoćnost, depresija… I nakon te faze se krenu stvari okretati na bolje, smanjuje se bol, poveća se sposobnost da se s gubitkom izađe na kraj, prisila da se u gubitku naše smisao i prve misli o novom životu bez izgubljenog objekta.
Faza3. Integracija gubitka i žalosti. Ako je rezultat povoljan: Prihvaćanje činjenice gubitka i povratak fizičkomu i psihičkom blagostanju, smanjen je intenzitet plača, vraćeno samo poštovanje, usmjerenost prema budućnosti, sposobnost da opet uživamo u životu i tako dalje.
A ako rezultat nije povoljan slijedi prihvaćanje stvarnosti gubitka, s praćenim osjećajem gubitka te fizičkim i psihičkim bolima, smanjenim samopoštovanjem, stvaranje novog identiteta sa smanjenim osjećajem osobnosti i manjom emocionalnom uključenošću.
Da bismo nešto preboljeli moramo doživljavati svoje osjećaje tako kako nam se javljaju, ne pokušavajući ih mijenjati. Patnja tako postaje aktivan posao. Ona je mentalna i emocionalna djelatnost koja je iscrpljujuća. Pošto je bolna, patnju pokušavamo izbjeći na više načina, nastavljajući nijekati gubitak, intelektualiziranjem o gubitku, gušenjem svojih osjećaja, macho stavom, korištenjem alkohola i droga, produženim nastojanjem da izgubljeni objekt vratimo i slično.
Slike i ideja iz knjige "Tješiti djete u nama", C.L. Whitfield
*Ključne rijeći: unutarnje dijete, tiješiti dijete u nama, PSTP, trauma, somatic experiencing, psihoterapija
*Foto: GettyImages
*Kontak: Dogovori termin
*Za firme: Kreativni Direktor